มูลนิธิไทยรักษ์ป่า มูลนิธิเพื่อการรักษาป่าไม้อย่างยั่งยืน
(https://thairakpa.org/wp-content/uploads/2020/07/Logo_%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B8%A5%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%98%E0%B8%B4%E0%B9%84%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B9%8C%E0%B8%9B%E0%B9%88%E0%B8%B2-2.jpg)
เกี่ยวกับมูลนิธิไทยรักษาป่า ร่วมสร้างสามัญสำนึกอนุรักษ์ ฟื้นฟูระบบนิเวศอย่างยั่งยืน
มูลนิธิไทยรักษาป่า ก่อตั้งขึ้นจากเจตนารมณ์ของเอ็กโก กรุ๊ป ที่จะส่งเสริมการอนุรักษ์และรักษาสิ่งแวดล้อมแล้วก็ผืนป่าต้นน้ำที่สำคัญของประเทศให้เกิดความยั่งยืนและมั่นคง เพื่อร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการสืบต่อพระราชปณิธานของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ 9 และก็สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชแม่พันปีหลวง ที่ทรงมีพระราชหฤทัยจริงจังอย่างมากต่อการอนุรักษ์ป่า
มูลนิธิไทยรักษ์ป่ามุ่งมาดเป็นส่วนหนึ่งส่วนใดที่จะส่งเสริมให้เกิดความร่วมแรงร่วมมือสำหรับเพื่อการสร้างโครงข่ายการปลูกความสำนึกที่ความรักษ์ป่า โดยร่วมมือและส่งเสริมโครงข่ายต่างๆตลอดจนช่วยเหลือการมีส่วนร่วม
แผนการของมูลนิธิไทยรักษาป่า
- ด้านการผลิตความเข้มแข็งเครือข่ายชุมชน
การทำงานระดับโครงข่ายแถบที่ลุ่ม สร้างความเป็นเจ้าของร่วมในทรัพยากรธรรมชาติ ดิน น้ำ ป่าในเขตที่ลุ่มร่วมกัน กำเนิดความแข็งแกร่งสำหรับการบริหารจัดการ อันเป็นการดูแลรักษาทรัพยากรป่าไม้อย่างยั่งยืน
- ด้านการปลูกจิตสำนึกเยาวชนรวมทั้งสามัญชน
การนำความรู้แล้วก็ความสวยงามของผืนป่ามาเป็นแหล่งทำความเข้าใจ โดยการพัฒนาทางเพื่อให้ผู้คนเดินทางเข้าพบธรรมชาติ นำไปสู่จุดกำเนิดของความรักรวมทั้งแหนหวงทรัพยากรธรรมชาติ
- ด้านการอนุรักษ์แล้วก็ฟื้นฟู
"คนอยู่ได้ ป่าอยู่ได้" เป็นวิธีการสำคัญของโครงการฯ โดยมุ่งสร้างความแข็งแกร่งและเกื้อหนุนคุณภาพชีวิต มูลนิธิไทยรักษ์ป่า พร้อมด้วยเกื้อหนุนให้ชุมชนดูแลรักษารวมทั้งอยู่ร่วมกับป่าอย่างยั่งยืน
ความสำคัญของป่าต้นน้ำในระบบน้ำฝนแล้วก็การอนุรักษ์และรักษาน้ำ
ป่าต้นน้ำ คือผืนป่าในพื้นที่สูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 700 เมตรขึ้นไป เป็นแหล่งกำเนิดของแม่น้ำลำน้ำที่หล่อเลี้ยงที่ราบลุ่มตอนล่าง แล้วก็เป็นต้นทางของน้ำสะอาดที่จำเป็นจะต้องต่อทุกชีวิต ไม่ว่าจะเป็นคน สัตว์ หรือพืช
ป่าต้นน้ำปฏิบัติภารกิจเปรียบเสมือน "โรงงานผลิตน้ำจืดธรรมชาติ" ที่ทำงานอย่างไม่มีวันหยุด ด้วยกระบวนการซับ กักเก็บ และปล่อยน้ำอย่างสม่ำเสมอ ช่วยรักษาความชื้นของระบบนิเวศ และก็ควบคุมสภาพอากาศให้อ่อนโยน
(https://thairakpa.org/wp-content/uploads/2025/03/2545-01-ae%E2%88%9A%E2%80%93%E2%80%A1%E2%88%91aeoe.webp)
ความสำคัญของป่าต้นน้ำต่อระบบนิเวศและก็การกักเก็บน้ำธรรมชาติ
ป่าต้นน้ำหมายถึงพื้นที่ป่าดงที่อยู่รอบๆต้นน้ำ มักอยู่ในเขตพื้นที่สูงหรือแนวเขาที่เป็นแหล่งกำเนิดของแม่น้ำสายหลัก หน้าที่สำคัญของป่าต้นน้ำมีหลายประการ ดังต่อไปนี้
1. ขั้นตอนซับแล้วก็เก็บกักน้ำฝนของป่าต้นน้ำ
เมื่อฝนตกลงมา พืชแล้วก็ต้นไม้ในป่าจะช่วยชะลอการไหลของน้ำฝน เรือนยอดของต้นไม้สามารถดักน้ำฝนได้ถึง 20-30% ส่วนที่เหลือจะไหลลงสู่พื้นดิน โดยระบบรากของพืชรวมทั้งชั้นอินทรียวัตถุบนพื้นป่าจะปฏิบัติภารกิจราวกับฟองน้ำธรรมชาติ ดูดซับน้ำฝนรวมทั้งเบาๆปล่อยออกมาอย่างสม่ำเสมอจากภาพประกอบจะมีความคิดเห็นว่า ป่าต้นน้ำมีพืชหลากหลายชนิด โดยมีราก ใบไม้ รวมทั้งซากพืชทับถมกันเป็นชั้นครึ้มบนพื้นป่า ช่วยให้น้ำฝนซึมลงดินช้าๆแทนที่จะไหลล้นไปอย่างรวดเร็วจนกระทั่งเกิดน้ำหลากกะทันหัน ป่าต้นน้ำที่บริบูรณ์สามารถกักเก็บน้ำได้มากถึง 2-3 เท่าของน้ำฝนที่ตกลงมาในพื้นที่
2. หน้าที่ของพรรณไม้ในการรักษาน้ำแล้วก็ควบคุมการไหลของน้ำ
พืชพรรณในป่าต้นน้ำมีความมากมายหลากหลายแล้วก็แต่ละประเภทมีบทบาทแตกต่างกันสำหรับในการสงวนน้ำ
ไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ (500 จำพวก): รากแก้วหยั่งลึกช่วยเจาะชั้นดินและก็หิน ทำให้น้ำซึมลงสู่ชั้นใต้ดินเจริญ
พืชพื้นข้างล่าง (18,000 ชนิด): ช่วยปกคลุมดิน คุ้มครองปกป้องการชะล้างพังทลาย
กล้วยไม้และพืชอิงอาศัย (1,000 ชนิด): ช่วยดักจับความชื้นในอากาศ
พืชเชื้อสายมอสและไลเคน (2,000 ประเภท): เปรียบเสมือนฟองน้ำขนาดเล็ก สามารถอุ้มน้ำได้มากกว่าน้ำหนักตัวหลายเท่า
3. ระบบน้ำใต้ดินรวมทั้งการเติมน้ำลงสู่ชั้นหินอุ้มน้ำ
น้ำฝนที่ซึมผ่านชั้นดินในป่าต้นน้ำจะถูกกรองให้สะอาดแล้วก็เบาๆไหลซึมออกลงสู่ชั้นหินอุ้มน้ำใต้ดิน (Aquifer) ซึ่งเป็นแหล่งน้ำสำรองตามธรรมชาติ จากภาพจะมีความคิดเห็นว่ามีชั้นหินซับน้ำใต้ดินที่กักเก็บน้ำไว้ถึง 60,000 ชนิด แล้วก็ยังมีสัตว์ใต้ดินอีกกว่า 350 ประเภทที่อาศัยอยู่ในระบบนิเวศใต้ดินนี้ น้ำที่ถูกเก็บไว้ในชั้นหินซับน้ำจะค่อยๆไหลซึมออกมาเป็นน้ำพุ ตาน้ำ หรือน้ำซำ แปลงเป็นแหล่งกำเนิดของลำธารและแม่น้ำ ทำให้มีน้ำไหลตลอดทั้งปีถึงแม้ในฤดูแล้ง
4. ผลพวงจากการสูญเสียพื้นที่ป่าต้นน้ำต่อระบบน้ำธรรมชาติ
การทำลายป่า การบุกรุกพื้นที่เพื่อทำการเพาะปลูก และการพัฒนาที่ไม่คำนึงถึงระบบนิเวศ เกิดโทษต่อป่าต้นน้ำแล้วก็ระบบน้ำธรรมชาติอย่างรุนแรง
5. การเกิดอุทกภัย-น้ำแล้งจากการสูญเสียป่าต้นน้ำ
เมื่อป่าต้นน้ำถูกทำลาย ความสามารถสำหรับเพื่อการเก็บกักน้ำจะต่ำลงอย่างมาก น้ำฝนจะไหลบ่า มูลนิธิไทยรักษ์ป่า (https://thairakpa.org/) อย่างเร็วลงสู่พื้นที่ต่ำ ทำให้เกิดน้ำหลากกะทันหันในฤดูฝน ช่วงเวลาที่ในฤดูแล้ง จะเกิดภาวะขาดน้ำอย่างรุนแรง ด้วยเหตุว่าไม่มีการกักเก็บน้ำไว้ในระบบ งา นวิจัยจากมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์พบว่า พื้นที่ที่มีป่าต้นน้ำถูกทำลายไปมากกว่า 50% จะกำเนิดน้ำหลากรุนแรงในช่วงฤดูฝนและก็ขาดน้ำในช่วงฤดูแล้งมากขึ้นถึง 3-5 เท่า เมื่อเทียบกับพื้นที่ที่ยังมีป่าต้นน้ำสมบูรณ์
6. ความเคลื่อนไหวคุณภาพน้ำและก็ผลต่อระบบนิเวศทางเรือ
นอกเหนือจากปัญหาจำนวนน้ำแล้ว การสูญเสียป่าต้นน้ำยังส่งผลต่อคุณภาพน้ำด้วย น้ำที่ไหลผ่านพื้นที่ทำการเกษตรมักแปดเปื้อนสารเคมีและก็ขี้ตะกอนดิน เมื่อไม่มีป่าคอยกรองและดักจับสิ่งกลุ่มนี้ น้ำในแม่น้ำสายธารก็เลยมีคุณภาพต่ำลง ทำให้เกิดผลกระทบต่อสิ่งมีชีวิตในน้ำและก็การใช้คุณประโยชน์ต่างๆที่ได้รับจากมนุษย์ งานเรียนรู้ของกรมอุทยานแห่งชาติพบว่า แม่น้ำที่มีต้นน้ำอยู่ในพื้นที่ป่าบริบูรณ์จะมีค่าออกสิเจนละลายน้ำ (DO) สูงกว่า และก็มีจำนวนตะกอนแขวนลอยต่ำลงยิ่งกว่าแม่น้ำที่มีต้นน้ำจากพื้นที่ทำการเกษตรหรือพื้นที่ที่ป่าถูกทำลาย
ป่าต้นน้ำเป็นระบบนิเวศที่มีความหมายอย่างยิ่งต่อการรักษาน้ำฝนตามธรรมชาติ มูลนิธิไทยรักษ์ป่า ปฏิบัติหน้าที่เหมือนโรงงานผลิตน้ำจืดที่ซึมซับ กักเก็บ และก็ค่อยๆปล่อยน้ำออกมาอย่างสม่ำเสมอ การสูญเสียพื้นที่ป่าต้นน้ำก่อให้เกิดปัญหาน้ำท่วม น้ำแล้ง และก็การขาดแคลุกลนน้ำ
การอนุรักษ์และรักษาและฟื้นฟูป่าต้นน้ำจึงเป็นเรื่องสำคัญเร่งด่วน โดยต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน และชุมชนเขตแดน รวมทั้งการนำเทคโนโลยีและก็ของใหม่มาประยุกต์ใช้อย่างเหมาะสม
ในบริบทของการเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศ ป่าต้นน้ำยิ่งทวีความสำคัญเยอะขึ้น ในฐานะกลไกธรรมชาติที่ช่วยเพิ่มความยืดหยุ่นให้กับระบบนิเวศรวมทั้งทุเลาผลกระทบจากหายนะทางน้ำ
(https://thairakpa.org/wp-content/uploads/2025/05/blog-may-2.webp)
การลงทุนสำหรับการรักษาป่าต้นน้ำจึงไม่ใช่เพียงการลงทุนเพื่อสภาพแวดล้อม แต่เป็นการลงทุนเพื่อความมั่นคงทางน้ำ มูลนิธิไทยรักษ์ป่า แล้วก็ของกินของประเทศในระยะยาว
Source: https://thairakpa.org/ (https://thairakpa.org/)